Marrëdhënia që krijohet midis “One Health”, “Eco-Health”, “Planetary Health"

Ekzistojnë disa qasje holistike dhe ndërdisiplinore që punojnë me ndërlidhjen njeri-kafshë-mjedis për të mbrojtur shëndetin. Tre nga konceptet më me ndikim në këtë moment, One Health, Eco Health dhe Planetary Health, janë analizuar duke zbuluar ngjashmëri dhe dallime në nivelin teorik, konceptual. Nga këto tre koncepte, Shëndeti Planetar është një koncept i kohëve më të fundit dhe për këtë arsye ndoshta më pak i zhvilluar, prandaj mund të duket disi arbitrare të zgjidhet ky koncept dhe të krahasohet me dy konceptet më të vendosura. Megjithatë, bazuar në faktin se Shëndeti Planetar është bërë një qasje e përmendur në botime globale shumë të njohura dhe të rangut të lartë dhe për më tepër duket se tërheq vëmendjen midis grupeve me ndikim politik, ne e shohim ende shumë të rëndësishme përfshirjen e këtij koncepti në diskutimin mbi një bazë të barabartë.

Dikush që i qaset këtyre koncepteve nga jashtë mund t'i perceptojë lehtësisht këto koncepte si relativisht sinonime, pasi të gjitha ato promovojnë supozimin themelor të njerëzve dhe kafshëve që ndajnë të njëjtin planet, të njëjtat habitate dhe si rrjedhojë të njëjtat sfida mjedisore, infeksione, agjentët infektivë, si dhe aspekte të tjera të shëndetit fizik dhe mendor. Që prej disa vitesh, ka pasur një përpjekje të vazhdueshme për të bashkuar të paktën dy nga këto qasje, përkatësisht One Health dhe Eco Health. Midis dokumenteve që promovojnë një bashkim, disa dallime pranohen edhe pse të nënvlerësuara, çështje që mund të vënë në pikëpyetje idenë se të dy qasjet janë sinonime. Gjithashtu gjatë kësaj periudhe, të paktën një qasje e re, Shëndeti Planetar, është propozuar si një alternativë ndaj dy të tjerave.

Tre nga konceptet aktualisht më me ndikim në fushën e shëndetit të njerëzve, kafshëve dhe ekosistemit janë One Health, Eco Health dhe Planetary Health. Asnjëri prej këtyre koncepteve nuk ka ndonjë përkufizim të përgjithshëm, të rënë dakord nga qendra, dhe nganjëherë trajtohen si pothuajse sinonim, ndonjëherë si të mbivendosur dhe ndonjëherë si mjaft të veçantë. Kemi zbuluar se këto koncepte kanë shumë të përbashkëta, por ndryshojnë në shkencat kontribuese, fokusin thelbësor dhe vlerat, të cilat mund të ndikojnë në mënyrën se si ato përdoren dhe gjithashtu në çfarë sinjalesh dërgon zgjedhja e termit. Duke marrë parasysh veçanërisht konceptin e shëndetit, vlerësimin e njerëzve, kafshëve dhe ekosistemeve, si dhe pikëpamjen se cilat disiplina duhet të përfshihen brenda qasjes, arrijmë në përfundimin se në të vërtetë ekzistojnë dallime të rëndësishme midis këtyre tre qasjeve. Kjo duhet mbajtur parasysh kur përdorni ndonjë nga këto terma ose në një proces të bashkimit të një ose më shumë prej këtyre qasjeve së bashku.  

Back To Top