Marrëdhënia që krijohet midis “One Health”, “Eco-Health”, “Planetary Health"
Ekzistojnë disa qasje holistike dhe ndërdisiplinore që
punojnë me ndërlidhjen njeri-kafshë-mjedis për të mbrojtur shëndetin. Tre nga
konceptet më me ndikim në këtë moment, One Health, Eco Health dhe Planetary
Health, janë analizuar duke zbuluar ngjashmëri dhe dallime në nivelin teorik,
konceptual. Nga këto tre koncepte, Shëndeti Planetar është një koncept i kohëve
më të fundit dhe për këtë arsye ndoshta më pak i zhvilluar, prandaj mund të
duket disi arbitrare të zgjidhet ky koncept dhe të krahasohet me dy konceptet
më të vendosura. Megjithatë, bazuar në faktin se Shëndeti Planetar është bërë
një qasje e përmendur në botime globale shumë të njohura dhe të rangut të lartë
dhe për më tepër duket se tërheq vëmendjen midis grupeve me ndikim politik, ne
e shohim ende shumë të rëndësishme përfshirjen e këtij koncepti në diskutimin
mbi një bazë të barabartë.
Dikush që i qaset këtyre koncepteve nga jashtë mund t'i
perceptojë lehtësisht këto koncepte si relativisht sinonime, pasi të gjitha ato
promovojnë supozimin themelor të njerëzve dhe kafshëve që ndajnë të njëjtin
planet, të njëjtat habitate dhe si rrjedhojë të njëjtat sfida mjedisore,
infeksione, agjentët infektivë, si dhe aspekte të tjera të shëndetit fizik dhe
mendor. Që prej disa vitesh, ka pasur një përpjekje të vazhdueshme për të
bashkuar të paktën dy nga këto qasje, përkatësisht One Health dhe Eco Health.
Midis dokumenteve që promovojnë një bashkim, disa dallime pranohen edhe pse të
nënvlerësuara, çështje që mund të vënë në pikëpyetje idenë se të dy qasjet janë
sinonime. Gjithashtu gjatë kësaj periudhe, të paktën një qasje e re, Shëndeti
Planetar, është propozuar si një alternativë ndaj dy të tjerave.
Tre nga konceptet aktualisht më me ndikim në fushën e
shëndetit të njerëzve, kafshëve dhe ekosistemit janë One Health, Eco Health dhe
Planetary Health. Asnjëri prej këtyre koncepteve nuk ka ndonjë përkufizim të
përgjithshëm, të rënë dakord nga qendra, dhe nganjëherë trajtohen si pothuajse
sinonim, ndonjëherë si të mbivendosur dhe ndonjëherë si mjaft të veçantë. Kemi
zbuluar se këto koncepte kanë shumë të përbashkëta, por ndryshojnë në shkencat
kontribuese, fokusin thelbësor dhe vlerat, të cilat mund të ndikojnë në mënyrën
se si ato përdoren dhe gjithashtu në çfarë sinjalesh dërgon zgjedhja e termit.
Duke marrë parasysh veçanërisht konceptin e shëndetit, vlerësimin e njerëzve,
kafshëve dhe ekosistemeve, si dhe pikëpamjen se cilat disiplina duhet të
përfshihen brenda qasjes, arrijmë në përfundimin se në të vërtetë ekzistojnë
dallime të rëndësishme midis këtyre tre qasjeve. Kjo duhet mbajtur parasysh kur
përdorni ndonjë nga këto terma ose në një proces të bashkimit të një ose më
shumë prej këtyre qasjeve së bashku.

